Açık Şiir formunu az daha, az daha, az daha açmak… Nasıl mı? Melek için üçüncü kanat ütopyaysa, meleğe üçüncü kanadı vererek. Meleğin hayalini, gerçekleşen ütopyasını görmek mümkün mü? Nasıl olacak? Üç kanatlı bu melek daha mı çok melek olacak, daha mı güçlü olacak, daha mı hızlı uçacak yoksa…
Meleğe üçüncü kanadını vermek, literatür bağlamında açık şiir formunda mümkündür. Açık Şiir, tarz olarak özgürdür, belirli kalıpları takip zorunluluğu yoktur. Hiçbir kurala uymayabileceği gibi gelenekselden küçük unsurları da kullanabilir. Şimdi bu girişi az daha, az daha, az daha açıp, aralayarak yazının yönünü Açık Şiir Hareketi’ne getireceğim. Benim de katılımcısı olduğum Açık Şiir Hareketi, 2019 yılında, Erkut Tokman, Neslihan Yalman, Altay Ömer Erdoğan ve Erkan Karakiraz önderliğinde varlığını duyurdu. Açık Şiir; eylemselliği, var olan metnin eylemle sunulmasını değil de eylemden doğan şiire geçişi temel aldığını, bireysel olduğu kadar kollektif ve disiplinlerarası sanat dallarından en az biriyle etkileşimde olacağını kostüm ve obje kullanımını yadırgamayacağını, yenilikçi, eylemsel, performatif ve yaratıcı ve avangart bir tutumu benimsediğini, dahası estetik ve dilsel kaygıları önemsemekle birlikte sokak diline ve jargona kadar da dilin imkânlarını genişlettiğinde melek için aranan üçün kanat bulunmuştur dedim. Yazının başında sorduğum, ne olacak nasıl olacak sorularının yanıtlarınıysa hareket kendi eylemselliği ile veriyor. Modern olanda eşelenmek yerine çağdaş sanat anlayışını yakalıyor. Bu yargı cümlesi kendi doğalında elbette “nasıl” sorusunu doğuruyor. Bu soruyu Açık Şiir Hareketi’nin son iki performansı üzerinden açıklamayı doğru ve anlaşılır buluyorum.
“SANA İYİ GECELER, BANA GÜNAYDIN”: Zaman ve Ses teması üzerine gerçekleşen çalışma, farklı kıtalardan performans, şiir ve ses-şiir odağında gerçekleşiyor. Çalışmanın fikri ve tasarımı Erkan Karakiraz’a ait. Performans, Amerika’dan Fırat Erdim, Olivia Valentine, Sayward Schoonmaker ve Türkiye’den Erkut Tokman eşliğinde gerçekleşiyor. Video, “Onlar ne çalıyor öyle” diye sorabileceğiniz iki enstrüman sesi ile başlarken trafik lambalarına sekerek “ağaçtan inemeyen bir çocuğun onarımına”da bir dizeyle yuvarlanmanın olanağı… Kim bilir?! Kendine, içine ve dışarı bağır. Kim bilir! Performans katılımcılarının ürettiği ses ve görüntüler birleştirilerek oluşturulan altı dakikalık bu video-performans, “çıkışı” gösterdiğinde, “çıkış” sesinin dinamiğinde performansın da sonuna gelmiş bulunuyorsunuz. İlk iki dakikasında yer alan eş zamanlı ses-şiir performansının üst üste bindirilmesinden oluşan çok sesliliğin, bende içinde bir dizi serbest dilin bulunduğu delikli bir kutuyu, “Armonika”yı, çağrıştırdığını da ekleyerek, söz etmek istediğim ikinci performansa geçiş yapacağım.
“XENON”: Performans için “Video, biraz da sinema/ film yapma/ şiir okuma/ 80’lerin müzik videoları vb fikirleri üzerine parodik unsurlar içerir.” notu düşülmüş olsa da “sadece soğuk değil, ılık ve sıcak da tüketirim ben bunu” diye yorumlamama, benim seksenlere olan sempatim mi yoksa performansın bire bir kendisi mi neden oldu? İzleyip bana da yardımcı olun isterim. Yunancada ‘yabancı’ veya ‘ziyaretçi’ anlamlarına gelen ξένον [xenon] sözcüğünün, genellikle reaktif olmayan ve sentezlenen ilk soy gaz bileşiği olan elementin adı olduğu bilgisini atlamadan, öncelikle, renkten bahsetmek istiyorum. Arka fonda kullanılan şeftali sarısı renk, tehlikeli bir renktir. Önüne aldığı rengi ya yok eder ya da kusar. Bu çalışmada, ne renk, ne ses, ne müzik, ne beden, ne de şiir birbiri üzerine binmemiş. Birini patlatıp, diğerini boğmadan performansı gerçekleştiren iki sanatçı gibi birbirine dokunup dans ediyor. Şiirin birkaç dizesinde takılıp kalmak istesem de altını çizmek mümkün değil; akışta olmak böyle gibi olsa da akıl uslu durmayı beceremeyen bir çocuktur. İstediğini kaydedip, saklamayı başarır. Benim alıp sakladığım dize, soru işaretlerine olan zaafımdan mıdır? Freud olsa da anlatsa… Mümkünü olmayan şeyler istemektense o dizeyi buraya bırakıyorum: “kanattığı, ‘form’ muydu tanrısızlığın?”
Tüm gerçekçiliğimle, cevap hakkını, üç ve belki daha fazlasının mümkün olacağına inanan meleklere tanıyorum.
_____
YAZIDA ADI GEÇEN VİDEOLAR
1) “Sana İyi Geceler, Bana Günaydın”: https://youtu.be/NES1IR9GiHA
2) “Xenon”: https://youtu.be/ytp3COe00w8
.
.
.
