Gitmek mi zor dersiniz yoksa kalmak mı? Peki, gidildiğinde her şey geride bırakılmış olur mu, yoksa sadece tozlar halının altına mı süpürülmüş olur? Gerçekten giden; ya da gidenin ardında bıraktığı biri değilsek bu sorulara vereceğimiz cevaplar iyi temenniler ya da basit bir yorumdan başka bir şey olamayacaktır. Ancak sinema gibi etkileşimi ve vermek istediği mesajı iletme gücü nispeten yüksek olan bir edebi tür biz meraklıların merakını giderme teşebbüsünde bulunabilir.
Batılı yol hikâyelerinin aksine doğulu yol hikâyeleri hem coğrafi yakınlık hem de benzer hayat şartlarını temsil ettiğinden dolayı izleme keyfime daha yakın hissettirir. İranlı yönetmen Panah Panahi’nin ilk Uzun metraj filmi; yol hikayesi tadında, komik ama bir o kadar da dram dolu bir öyküyü ele alan “Yola Devam, 2021 (Hit The Road)” adlı filmi bizi zor bir yolcuğa çıkan ailenin karmakarışık duyguları içerisindeki hayatına dahil ediyor.
Yönetmen, Babası Penahi’nin ve diğer İranlı yönetmenlerin zorunluluktan geliştirildiği araç içinde çekilmiş (Kirazın Tadı, 1997; Tahran Taksi, 2015) filmlere bir göndermede bulunarak İran sinemasının mirasına sahip çıkacağına dair ilk işareti vermiş oluyor. Filmin büyük bir çoğunluğu bir SUV’nin içinde geçiyor.
Dört kişiden oluşan bir ailenin en büyük oğlu filmde satır aralarına gizlenen ama asla açıkça belirtilmeyen bir sebepten dolayı İran’dan kaçmak için bir sınır köyüne gitmesi gerekmektedir. Bunun için ailenin evi ve arabası satılarak bir komşudan alınan SUV araba ile İran’ı terk edecek olan oğullarını yola kaymaya(!) giderler. Filmde bu yolculuk için ödenen bedellerle çıkılan yolda Anne şefkati, baba- oğul ilişkisi ve zıpır küçük kardeşin komik hallerine tanık olduğumuz bir yol hikayesi izliyoruz. Anne, büyük çocuğun gitmesini istemez ve hatta engel olmaya çalışken küçük çocuğun hiçbir şeyden haberi yoktur, babanın tutumu ise yine satır aralarında izleyicinin bulması için gizlenmiş gibi görünmektedir.
İlk sahnenin annenin “neredeyiz?” sorusuna küçük oğlun “biz ölmüşüz” cevabıyla açılması, filmin sonuna kadar küçük bir çocuğun alay etmesi sanılabilir ancak filmdeki karışık duyguların erken bir dışavurumu olarak görülebilir.
Film, ailenin bu çalkantılı yol hikayesi anlatırken ödenmesi gereken bedeller, göç olgusu, sosyal ve siyasi pek çok temaya ince bir gönderme yapmaktadır. Tüm bu göndermenin yanında yönetmen, filmin pek çok yerinde İran pop müziğinin tınısını da ekliyor. Bu tını ailenin acısı bastırmaya çalıştığı abartılı bir mutlu olmaya çalışma aracı olarak kullanıyor. Küçük çocuğun gördüğü manzaralar karşında toprağı öpmesi izleyiciye vatan sevgisi temasını hatırlatıyor. Babanın ölmek üzere olan bir köpeğin de eşlik ettiği ailede köpeğin ölümü ailenin giden oğulları üzerinden ailenin dağıldığına işaret ediyor. Filmde ailenin küçük oğlunu canlandıran Rayan Sarlak’ın etkileyici ve gelecek vaat eden performansı da altı çizilmesi gereken bir durumdur.
Kısa kısa diyaloglar içerinden felsefi, satirik ve duygusal mesajları harmanlayarak vermeye çalışan yönetmen bu yönünle izleyici biraz sıkmış gibi görünüyor, ayrıca nereye gittiği belli olmayan ve neden gittiğine dair satır aralarında verilen ipuçlarını toplamak izleyici açısından zor gibi görünüyor. Bunların yandan filmin sonunda izleyici pek çok soruyla baş başa kaldığı için eleştiriliyor.
Kaynaklar:
https://mubi.com/tr/tr/films/hit-the-road-2021
https://www.indiew ire.com/criticism/movies/hit-the-road-review-panah-panahi-1234669180/
https://www.vulture.com/article/movie-review-panah-panahis-hit-the-road.html
https://www.newyorker.com/culture/the-front-row/hit-the-road-reviewed-a-mysterious-and-thrilling-revelation-from-iran
