Ağlamayan çocuğa meme verilmez tabiri, hakkını aramak gerektiğini belirten bir deyiştir. Peki çocukların yaptığı yaramazlıklara hiç “Haklarını aradıkları için yaramazlık yapıyorlar.” gözüyle bakmış mıydınız daha önce? Ebeveynlerin çocuklar üzerindeki hakları herkesçe malumdur ancak çocukların ebeveynler üzerindeki haklarından pek fazla bahsedilmez. Peki ebeveynlerin görevi yalnızca çocuğun beslemesini sağlama, eğitimi için gerekli ortamı hazırlama gibi fiziksel görevler midir yoksa ona güvenli bir yuva olma, çocuğun manevi ihtiyaçlarını anlama ve onları karşılama gibi daha soyut fakat daha önemli hususlar mı? Ebeveynler, COVİD’le hayatımızın tam ortasına giren çevrim içi eğitimden de hatırlanacağı gibi, çocuğu kapalı ortamlarda zapt etmenin zorluğu ortadayken okul ve öğretmenin kıymetini hiç düşünmüş müdür? Elbette çocukların yaramazlıklarıyla ilgili ahkam kesmeyecek ve aile hukukuyla ilgili pek kallavi öğütler vermeyeceğim. 2019 yılında vizyona giren Systemsprenger (Oyunbozan) adlı filmden bahsetmek için bu şekilde bir girizgâh yapmak istedim zira film bu konularla ilgili.
Yönetmen koltuğunda daha çok kısa filmleriyle film festivallerinde boy gösteren Nora Fingscheidt bulunuyor. Çocukluk travmalarından kaynaklı bazı hassasiyetleri olan bir kız çocuğu olan Benni annesi tarafından, bakımında yetersiz kaldığı bahanesiyle çocuk koruma hizmetine veriliyor. Bu durumu kabullenememiş olacak ki annesinin yanına dönmek için türlü “oyunbozanlıklar” yapıyor. Neredeyse ülkedeki tüm çocuk koruma merkezlerinden, gösterdiği saldırgan, uyumsuz ve agresif tavırlar nedeniyle kovulan Benni’ye kalıcı bir çözüm bulmak için çocuk koruma memurları seferber oluyor. Terapiler, farklı çocuk evleri ve diğer birçok çabaları sonuçsuz kalan görevliler Benni için bir öfke kontrol memuru olan Micha’ya başvuruyorlar. Micha Benni için bir umut kapısı aralıyor ve onun öfke patlamalarını kontrol altına alabilmek için çeşitli yöntemler deniyor. Bu yöntemlerin başında aslında onu anlamak geliyor. Bir kasabada kamp ayarlayan Micha, Benni’yi kontrol altında tutmaya çalışıyor. Bu çabanın karşılığını filmin ortalarında görebilsek de filmin sonuna doğru işler biraz değişiyor.
Filmde bir çocuğun annesine dönme çabası, yaptığı taşkınlıklar üzerinden irdeleniyor. Benni’nin her taşkınlığının altında annesine dönmek isteğinin yansımasını okuyoruz. Annesi ise çaresizliğinden ziyade bakım vermekten kaçınan yanıyla öne çıkıyor. Çünkü Benni’nin diğer iki kardeşi hâlâ annesiyle kalmaya devam ediyor. Benni, annesinin yanında kalmak için çaba gösterirken annesi bu çabalarla başa çıkamamaktan korkuyor. Bu döngü Benni’nin çabaları ve annesinin korkuları yüzünden kör bir düğüme dönüşüyor. Film Benni’nin hikâyesi üzerinden çocuk koruma görevlilerine de selam göndererek onların çabalarına bir takdir sunuyor. Bunu yaparken bu hizmetin eksikliklerini de izleyiciye aktarmaktan geri kalmıyor elbette. Helena Zengel’in muhteşem performansıyla canlardırdığı Benni karakteri kusursuz bir travmatik çocukluk çağını izleyiciye aktarırken ebeveyn olmakla ilgili pek çok önemli noktayı da gözler önüne seriyor.
Roman, hikâye, şiir ya da sinema üzerinden durum tespiti yapmak ve bu sorunlara çözüm önerileri sunmak direkt olarak bu türlerin görevi değildir ancak bu hususlara özen gösteren edebiyat ve sanat eseri paha biçilemez olur. Oyunbozan filmi için şu hususa dikkat çekmek istiyorum, yönetmen belgeselci geçmişini de işin içine katarak oyuncu seçimi, olay örgüsü ve ortamın uygunluğu gibi teknik arka planda ve ele aldığı konunun izleyiciye aktarılmasında kusursuz bir başarı göstermiştir ancak filmin sonunda izleyicinin elinde hikâyeden başka bir şey kalmamaktadır. Senarist bu hususta hiçbir yük altına girmemiş sadece probleme işaret etmiş görünmektedir.
Kaynaklar
https://mubi.com/tr/tr/films/system-crasher
