Gülhan Tuba Çelik’in ilk kitabı olan Evsizler Şarkı Söyler, 2018 yılının haziran ayında okuyucuyla buluştu. İz yayıncılık etiketiyle raflardaki yerini alan eser, içindeki yirmi öyküyle okurun beğenisine takdim edildi. Muhtelif dergilerdeki şiirleriyle, öyküleriyle ve kitap incelemesi üzerine yazdıklarıyla edebî yönünü pişiren Gülhan Tuba Çelik aynı zamanda Türkçe öğretmenidir. Yazar, bu kitabıyla 2019 yılı Fakir Baykurt Öykü Kitabı Ödülü’ne layık görülmüştür. Günümüzün genç öykücülerinden biri olan Çelik; kendi yaşamından izleri, Anadolu insanını, kıyıda köşede kalanları, İstanbul’un daracık sokaklarını, kimsesizleri ustaca oluşturduğu kurguyla okura sunmaktadır.
Sancılı Hayatlar ve Onların Hikâyeleri
Kitaptaki çoğu öykü kasvetli bir ruhtan yansıyarak okura sesleniyor. Emekçilerle, gurbetçilerle, dışlanmış insanlarla örülü anlatılardaki sancılı hayatlar bütün çıplaklığıyla okuyucuya sunuluyor. Psikolojik tarafı oldukça ağır basan, hayatın meşakkatli yanlarına değinen öyküler derin bir sızı hissettiriyor. Sınırlarda gezip sınananlar, yoksullar, ezilenler… Esasen insana ait olanı yazıyor Gülhan Tuba Çelik. Ruha zor geleni, hor görüleni, eksik olanı…
İlk öyküde evsiz bir insanın yaşama tutunma mücadelesine şahitlik ederken bir yandan da ondan rahatsızlık duyan yalın kat bakışlardaki kibre tanık oluyoruz. Kimsesizlik üzerine oturtulan Sular ve Çocuklar adlı öyküde, karakterin tek başınalığını okuyoruz. Karakterin aşina olduğu sokakları, caddeleri ve buralardaki sıkışmışlığı ruhumuz daralırcasına içimize çekiyoruz. İstanbul’un arka tarafları, daracık yollar ve kaldırımlar; dip dibe dikilmiş beton yığınları, bir yandan kururken bir yandan da aşağıyı izleyen balkonlardaki çamaşırlar öyle güzel betimleniyor ki kendimizi orada hissediyoruz. Izdırap ve yoksulluğun baş gösterdiği, gurbetin acılarıyla yoğrulan hayata yabancı insanlar, yazarın Duvar isimli öyküsünde kendine yer buluyor.
Yaşanmışlıkların Tezahürü
Kimi öykülerde de Anadolu insanından manzaraları, gelenekleri, alışkanlıkları içten bir dille okuyoruz. Kaldı ki köy insanına dair yaşanmışlıklar da bazı öykülerde karşımıza çıkıyor. Oluşturduğu atmosferde kendi yaşamından damıttıklarını, izlenimlerini ve bu minvalde gelişen birikimlerini rahatlıkla görebiliyoruz. Maziden hikâyelerle anlatımını zenginleştiren yazar gaz lambasını, kasketi, makatı hatırlatıyor okura. Yazarın devlet, baba ve din üzerinden kurduğu çatı, otoriteyle mücadeleyi anlatma adına önemli bir simge olarak karşımıza çıkıyor.
Yazar öykünün dilini kısa cümlelerle kuruyor. Ben diliyle anlatırken öykülerini, kâh bir kadın kâh bir erkek geçiyor direksiyonun başına. Bunun yanında mecazlara da yer veriyor. Örneğin ‘’el’’ üzerinden emeği, mücadeleyi, ekmek parasını anlatıyor. ‘’Evde babamın elleri dikiliyordu karşıma. Beni var eden, adam eden, ekmek veren elleri. Kömürden midir bilinmez, bir acı tat da akıyordu içime onun ekmeğini yerken.’’(s.21) Benzer imgelere eserin genelinde rastlıyoruz. Zira zuhur eden travmatik hadiselerin anlatımında imgeler, bulunmaz Hint kumaşıdır. Mekân tasvirlerini ve kahramanların ruhsal betimlemelerini öylesine hassas işliyor ki adeta bir tuvalin karşısındaymış hissine kapılıyoruz.
Gülhan Tuba Çelik; öykülerinde mücadeleyi, kavgayı, zor olanı, hiddeti anlatıyor. Toplumun belleğinde yer alanları nakış nakış işliyor satır aralarına. İnsana dair ne varsa onun kaleminde kendinden pay buluyor.
ÇELİK, Gülhan Tuba, Evsizler Şarkı Söyler, İz Yayıncılık, İstanbul, 2019
