Kore: Balinalar Arasında Bir Karides!
Koreliler eskiden beri kendilerini “balinalar arasında bir karides” olarak adlandırıyorlar. Yani Çin, Rusya, Japonya ve tarih boyunca da Moğolları gibi geçmişin büyük imparatorluklarıyla ve ülkeleriyle çevrili küçük bir ülke Kore. Uzun süredir komşuları Çin ve Japonya’nın gölgesinde kalmış olan Kuzey ve Güney Kore, bugün birbirlerinden tamamen farklı nedenlerden dolayı modern dünyanın önemli ilgi konusu: Güney Kore, yazdığı ekonomik başarı hikâyesi ve canlı popüler kültürü; Kuzey Kore’yse, aynı anda hem tuhaf hem de tehditkâr tavırlarıyla, kapitalist dünyanın diliyle “en baskıcı rejimlerden birine” ev sahipliği yapması yüzünden dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz aylarda yayımlanan Kısa Kore Tarihi, Kore’ye yönelik bu büyüyen ilgiyi, Kore’nin tarihini tanıtarak teşvik etmeyi ve okurları bilgilendirmeyi umuyor. Kitabın yazarı Michael J. Seth, yirmi yılı aşkın süredir James Madison Üniversitesi’nde görev yapan bir tarih profesörü. Hawaii Üniversitesi’nde doktorasını tamamlamasından önce uzun yıllar Kore’de çalışmış. Seth, ayrıca bu ilginç ülkeye dair pek çok eser de kaleme almış. Ancak Kısa Kore Tarihi kadar kısa bir kitapta anlatılamayacak kadar çok konu olduğu için, Seth bu çalışmasında belli başlı/temel konulara odaklanıyor: Koreli olmak ne anlama gelir; Kore Yarımadası’nda yaşayan çeşitli halklar nasıl tek bir ulus hâline geldi? Bu ulus, tek bir insanın yaşamına sığacak bir sürede, bugünün keskin tezatlar içindeki toplumu hâline nasıl evirildi? Ve belki de en önemli soru: Kore’nin “büyük dünya tarihi anlatısı” içerisindeki yeri ne?
Kitabın ilk iki bölümü modern öncesi dönemi, yani 19. Yüzyıla kadar olan dönemi kapsamakta. Üçüncü bölüm, Kore’nin hanedan devletinin son on yıllarında ve Japon sömürge yönetimi döneminde yaşadığı modern dönüşümün başlangıcına odaklanıyor. Dördüncü bölüm, İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda başlıyor ve Kore’nin iki devlet hâlinde bölünmesini uzun vadeli bir gerçek hâline getiren Kore Savaşı’yla sona eriyor. Son iki bölüm ise Kuzey ve Güney Kore’nin 1953’ten beri izlediği kökten farklı yörüngeleri ele alıyor.
Neticede Koreliler bugün kendilerini etnik, ırksal, dilsel ve kültürel olarak homojen, ancak doğal olmayan bir şekilde ikiye bölünmüş tek bir halk olarak görmektedir. Ayrıca söz konusu homojenlikten ve kökenleri birkaç bin yıl öncesine dayanan uzun bir geçmişe sahip “eşsiz bir ulusun parçası olmaktan” da gurur duyuyorlar. Kendilerine dair bu inancın elbette bazı temelleri var. Modern Kuzey ve Güney Kore devletlerinde yaşayan insanların neredeyse tamamı, yaşayan tüm dillerle ilgisiz gibi görünen aynı Kore dilini konuşuyorlar. Bu dil, diğer yazı sistemlerinden oldukça farklı, kendine özgü bir alfabeyle yazılıyor. Yazar Michael J. Seth’in aktardığına göre, iki Kore de yakın zamana kadar etnik açıdan en homojen ülkeler arasındaydı.
Sonuç olarak günümüzün çağdaş Kore’si, kökenleri yüzyıllar öncesine dayanan uzun bir kültürel geleneğe sahip. Kısa Kore Tarihi, tamamen veya kısmen Kuzey ve Güney Kore’nin sınırları içinde var olmuş insanlar ve devletler olarak tanımlanan Kore’nin kronolojik bir tarihini sunuyor. Seth’in yer yer fotoğraflarla desteklenmiş bu keyifli kitabı, konuya ilgi duyan her yaştan okur için ilgi çekici bir başlangıç kitabı olarak önümüzde duruyor. İyi okumalar.
