KIBRIS’IN KUZEYİ’NDE AKTİF EDEBİYAT
Edebiyat elbette aktif yaşamlardan doğar ve ölümsüzleşir. Yazarların veya eserlerin zaman içerisinde ölüp ölmeyeceği; okurun beğenisinden çok; çağına kattığı yeniliklerle ortaya çıkan bir gerçektir. Kaleme alacağım yazının içeriği; başlıkta da belirttiğim gibi; Kıbrıs’ın Kuzey’indeki aktif edebiyat dünyasını konu merkezine almaktadır. Yani şu an hayatta olan ve üretim sürecini sürdüren; şairleri, öykücüleri, eleştirmenleri, denemecileri ve roman yazarlarını… Bununla birlikte; aktif edebiyatın sosyal yaşam alanını, kitabevlerini ve dergileri…
SOSYAL YAŞAM
Dünyanın her yerinde olduğu gibi; aktif edebiyat dünyası için; birlikler ve dernekler olmazsa olmazdır. Kıbrıs’ın Kuzey’inde; edebiyat derneği veya birliği sayısı; teker teker saymaya kalkarsak içinden çıkılamayacak haldedir. Bu yüzden; merkezine insanı, doğayı, canlıyı, eşitliği, barışı ve halkların kardeşliğini alan dernekleri/birlikleri yazmayı daha sağlıklı buluyorum. (Yazmadığım dernekler veya birlikler, her ne kadar edebiyat yaşamının bir yerlerinde; belirli ideolojiler içerisinde üretim sağlamaya devam ediyor olsa da; yok saymayı tercih ediyorum.)
Birlik ve Dernekler
Kıbrıs Sanatçı ve Yazarlar Birliği (KSYB)
Akdeniz Avrupa Sanat Derneği (EMAA)
Kıbrıs Edebiyat Derneği (KED)
Kıbrıs Sanatçı ve Yazarlar Birliği
KSYB, 1990 yılında kurulmuştur. Resim, karikatür, fotoğraf, heykel, sinema, tiyatro, müzik ve edebiyat alanlarında üretim sağlayan sanatçı ve yazarların bir araya geldiği bir birliktir. KSYB, Kıbrıs’ın Kuzey’inde etkinlikler gerçekleştirdiği gibi; Güney’inde de; KYB* ile; iki toplumlu ortak projeler düzenlemektedir. Gerçekleştirilen projeler arasında; iki toplumlu şiir ve öykü dinletileri, şiir ve öykü seçkileri/antolojileri, konserler, resim ve heykel sergileri, edebiyat festivalleri, sempozyumlar, seminerler ve paneller bulunmaktadır. Bu projelerin yanında; her yıl KSYB ile KYB’nin öncü olduğu; yine iki toplumlu genç şairler ve genç öykücüler yarışmaları düzenlenmektedir. (Bu yarışma; bir yıl şiir, bir yıl öykü dalında düzenlenmektedir.)
*: Kıbrıs Yazarlar Birliği – (Güney)
Akdeniz Avrupa Sanat Derneği
EMAA, 2002 yılında kurulmuştur. Dernek üyeleri; ressamlar, heykeltıraşlar, sanat tarihçileri, sanatseverler, yazarlar ve tiyatroculardan oluşmaktadır. Dernek, genellikle plastik sanatlar alanında faaliyet göstermektedir. Bununla birlikte; iki toplumlu sanat projeleri yapılmaktadır.
Kıbrıs Edebiyat Derneği
KED, 2016 yılında kurulmuştur. Kıbrıs’ın Kuzey’inde tiyatro oyuncularının, öykü ve şiir alanında bir araya gelen yazarlarla; seslendiricilerin, edebiyatseverlerin bir araya geldiği bir dernektir. Dernek, gerek yurtiçinde, gerekse yurtdışında çeşitli faaliyetler göstermektedir. Derneğin, Lirik Şiir Grubu isimli bir de seslendirmen ekibi vardır. Bu ekip; Kıbrıslıtürk ve etnik köken fark etmeksizin dünya şairlerinin şiirlerini çeşitli etkinliklerde seslendirmektedir.
AKTİF KIBRISLI TÜRK EDEBİYATI’NDA ŞAİRLER VE YAZARLAR
Şairler: Zeki Ali, Mehmet Kansu, Hakkı Yücel, Mehmet Yaşın, Neşe Yaşın, Tamer Öncül, Neriman Cahit, Feriha Altıok, Faize Özdemirciler, Ümit İnatçı, Gürgenç Korkmazel, Jenan Selçuk, Rıdvan Arifoğlu, Fatma Akilhoca, Bedia Balses, Emel Kaya, Nafia Akdeniz, Fatoş Avcısoyu Ruso, Ruhsan İskifoğlu, Emre İleri, Senem Gökel, Halil Karapaşaoğlu, Dervişe Güneyyeli Kutlu, Burçak Midilli, Tuğçe Tekhanlı ve Hüseyin Bahca.
Öykücüler: Mehmet Kansu, Gürgenç Korkmazel, Jenan Selçuk, Ceyhan Özyıldız, Ümit İnatçı, Osman Güvenir, Tayfun Çağra, Mehmet Arap, Emrah Öztürk, Dervişe Güneyyeli Kutlu, Leyla Ulubatlı, Bedia Balses, Gürkan Uluçhan, Tutku Tuğyan, Salamis Ayşegül Şentuğ, Hüseyin Bahca ve Tüge Dağaşan.
Romancılar: Mehmet Yaşın, Ümit İnatçı, Özden Selenge, Derviş Zaim, Neşe Yaşın, Bülent Dizdarlı, Ferhat Atik, Bekir Kara, Cengiz Erdem, Tijen Zeybek, Tufan Erhürman, Zeki Erkut ve Kemal Behcet Caymaz.
Eleştirmenler: Ahmet Yıkık, Halil Karapaşaoğlu ve Mihrican Aylanç.
KİTAPEVLERİ – YAYINEVLERİ
Kıbrıs’ın Kuzey’inde yıllardır faaliyette bulunan dört kitabevi vardır. Bu kitabevleri ayrıca bilgi dünyasına da yayımcılık yaparak katkı sağlamaktadır. Işık Kitabevi, Galeri Kültür, Eğitim Vakfı ve Khora Kitabevi bu alanın en köklü kuruluşlarının başında gelmektedir. Yakın zamanda ise Türkçe – Yunanca ortak yayınlar yapma misyonu ile kurulan Baranga Yayınları kurulmuştur.
Işık Kitabevi
Işık Kitabevi, 1983 yılında kuruldu. Edebiyat, araştırma, tarih ve akademi alanlarında yayımlar yapmaktadır. 98 yayını vardır.
Galeri Kültür
90’lı yıllarda kuruldu. Genellikle araştırma türünde ürünler verir. Ne kadar yayını olduğuna dair net bir bilgiye ulaşılamadı.
Eğitim Vakfı
80’li yıllarda kuruldu. Uzun zamandır kitap yayımlamıyor.
Khora Kitabevi
Khora Kitabevi 2011 yılında yayım hayatına başladı. Edebiyat, inceleme, tarih, araştırma, siyaset gibi alanlarda 62 kitap yayımladı.
DERGİLER
Aktif Kıbrıslıtürk Edebiyatı’nda bugünlerde üç adet dergi bulunmaktadır. Bu dergilerin isimleri; İnsan Zaman Mekan, Arka Bahçe ve Uçsuz’dur.
İnsan Zaman Mekan
İnsan Zaman Mekan, Kıbrıs Sanatçı ve Yazarlar Birliği’nin yayım organıdır. Yayımlanma süresi zamansızdır. Bugüne kadar on üç sayı yayımlanmıştır. Editör kurulu; Zeki Ali, Tamer Öncül, Emel Kaya, Ümit İnatçı, Hüseyin Bahca’dan oluşmaktadır.
Arka Bahçe
Arka Bahçe, Khora Kitabevi adı altında yayımlanan kültür-sanat ve edebiyat dergisidir. Yayımlanma süresi zamansızdır. Bugüne kadar altı sayı yayımlanmıştır. Editör kurulu; Mehmet Kansu, Ceyhan Özyıldız ve Fatma Akilhoca’dan oluşmaktadır.
Uçsuz
Uçsuz, merkezine edebiyat ve eleştiriyi alan bir dergidir. Yayımlanma süresi üç ayda birdir. Bugüne kadar yedi sayı yayımlanmıştır. Editör kurulu; Fatoş Avcısoyu Ruso, Emrah Öztürk ve Ruhsan İskifoğlu’ndan oluşmaktadır.
