İnsan halleri sınırlıdır. Başka bir görüşe göre de dünyada insana dair anlatılmayan hiçbir hikâye yoktur. Bu fikirlere tam olarak katılmasam da, benim romanda dikkatimi celbeden ilk unsur olaydan çok metindeki diğer unsurlar olmuştur. Yazarın olayı ele alış biçimi ve okurun zihninde yarattığı atmosfer. Kış Salkımı romanına yön veren en etkili unsur, okurun zihninde çağrışıma imkân verebilmesi. Bu nasıl sağlanıyor? Anlatımdaki imgeler, betimlemeler, mekân, atmosfer, kişiler ve zaman mefhumu; çağrışım olarak adlandırdığım büyük resmin, okurun hayal dünyasına yerleşebilme gücüyle mümkün olabiliyor. Kurgusal metinlerde bunu başarabilmenin en mühim yolu tabii ki dildeki kıvraklık. Dilin insan, doğa ve mekân tasvirindeki imkânlarından yararlanarak roman, sanatsal değerine kavuşuyor. Bu açıdan bakılırsa, Aslı Ilgın Kopuz’un ilk romanı Kış Salkımı, böyle bir çabanın ürünü.
Yazarımız dille haşır neşir olmayı oldukça fazla seviyor olacak ki, anlatımını yer yer şiirsel bir üsluba ulaştırmaktan geri durmuyor. Roman, konuştuğumuz lisana yeni bir bakış açısı getirmediği sürece, sanat zevki gelişmiş bir okurun nazarında mühim bir yere gelemiyor. Böyle okurlar doğal olarak dilde zenginlik arayışı içinde oluyorlar. Klişelerden uzak, heyecanı sönmemiş bir üslubun hâkim olduğu bir metinle ilgilenmek, satırların altını çizmek ve kitapta boş bırakılan kenarlıklara küçük notlar almak, okuru oldukça tatmin eden bir unsur. Tabii burada önemli bir husus daha var: Yazar, dildeki bu incelikleri aramaya çalışırken yapaylığa kaçabilir. Böyle bir durumda, okurun samimiyetsiz havayı algılaması hiç de zor değildir. Yazarımızın, bana kalırsa, bu noktadaki başarısı yadsınamaz. Yapış yapış bir üslupla kaleme alınan metinler okurda “kandırılmışlık” hissi uyandırıyor. Yazarlar bu durumdan ne kadar kaçınırlarsa uzun vadede başarıları o denli kalıcı oluyor. Çünkü metin ortaya çıktıktan sonra yazar, aradan çekiliyor ve merinle okur baş başa kalıyor. İşte hikâyenin ve anlatımın ne kadar ehemmiyetli olduğu o zaman devreye giriyor. Takdir edersiniz ki, size romanın içeriğinden, yani neyi anlattığından bahsetmedim. Onu da siz okuduğunuzda anlayacaksınız. Ben size, romanda en çok ilgimi çeken unsur olarak, yazarın dildeki becerisini anlatmayı seçtim.
Kış Salkımı yumuşak ilerleyen ama hiç beklenmedik anda okuyucu hüzne gark eden, bazen de sarsan bir ilk roman. Yaşamın kaotik anlarını, hayatın hengâmesini gözler önüne seriyor. Tabiat tasviri de bu kaostan, kimliklerin ve nesnelerin ters yüz oluşlarından ve karmaşık rollerden nasibini almış. Aşınan karakterler, yıkılan hayaller, gerçekleşmeyen umutlar, yaşam mücadelesi, varolma savaşı, serzenişler, sayıklamalar, pişmanlık, ümitsizlik, tükenmişlik ve kop koyu bir yalnızlık romanın en belirgin olguları. Roman sarsıcı özelliğini bu duygular sayesinde elde ediyor. Hikâyenin atmosferi puslu, soğuk ve kasvetli. Bu açıdan yazarın, anlattığı hikâyeyle atmosferi örtüşüyor. Okurun metinden aldığı bu sahici his metne devam etmesini ve romana dâhil olabilmesini kolaylaştırıyor.
İlk satırlarından itibaren istikrarlı bir üslupla yazılan Kış Salkımı okur seçen romanlardan. Kolay tüketilebilir bir kitap değil. Dikkat gerektiriyor. İlk bölümden sonra hikâye genişliyor. Sayfalar ilerledikçe metin kendini daha fazla açıyor. Kış Salkımı’na giderek genişleyen ve yoğunlaşan bir roman diyebiliriz.
Roman okurken birçok cümlenin altını çizdim. Sadece birini sizinle paylaşmak istiyorum: “Yine de kendi kendine hak vermek ne tatlı bir yalnızlıktır.”
