29 Mart 2020 günü itibari ile Fransa’da karantina bölgesi olarak belirlenen, Mulhouse şehrinden sonra koronavirüsün en yaygın olduğu Strasbourg’da sokağa çıkma yasağının (kısmen) on dördüncü günündeyiz. Okullar kapanalı on yedi gün oldu. Ancak biz de bütün ülkelerde olduğu gibi dersleri uzaktan eğitim programları ile sürdürüyoruz.
Tüm dünya gözlerini dört açmış şu ana kadar hiç görmediği felaket COVID–19 üzerinde yorumlar yapar ve çözümler arar iken diğer taraftan karantina günlerinde kadına şiddet daha da fazla gümdeme geliyor. Elbetteki bu süreç tüm insanlık için çok yıpratıcı. İnsanı karantinanın birçok noktada olumlu değişikliklere götürmesini umut ederken yanıldığımı çok zaman geçmeden şiddet olaylarının fazlaca arttığı haberleri ile görüyorum. Gene de böyle bir yazıyı Fransa’nın en güzel şehrinden biri olan Strasbourg’daki sokağa çıkma yasağı günlerinde kaleme alacağım aklıma hiç gelmezdi, diyebilirim.
Bahsedeceğim kadına şiddet konusu kapsamında yapılan toplumsal cinsiyet çalışmalarında görülmektedir ki kadına yönelik şiddet, dünyada neredeyse her toplumun sorunsalıdır. Elbetteki kadına şiddetin kaynağı toplumların cinsiyet algısıdır. Bu algının toplumsal, siyasal, ekonomik, hukuksal alanlarda olduğu gibi birçok alanda kadının erkeğe bağımlılığını ve cinsiyet eşitsizliğini pekiştirdiğini her seferinde gözlemlemekteyiz. Ancak ben bu yazımda Fransa’daki karantina günleri ve kadına şiddet noktasındaki alınan önlemlerden kısaca söz edeceğim.
Karantinada Kadına Şiddet Önlemleri
Maalesef Fransa’ da da 2019 yılının başından beri eşi, eski eşi ya da birlikte yaşadığı sevgilisi tarafından öldürülen kadın haberlerine -“yeni bir cinayet” başlıkları ile- her gün rastlamaktayız. Öyle ki karantina kararından birkaç gün sonra 17 Marttan bu yana iki kadın cinayeti yaşandı.
Karantina ya da sokağa çıkma yasağı günlerinde de Fransa’ daki durum daha önce de belirttiğim gibi aksi yönde gelişmedi. Hergün gazete başlıklarında “aile içi şiddet ve sokağa çıkma yasağı” konuşuldu. Le journal de Montréal 22 mart 2020’ de “Aile İçi Şiddet Mağdurları İçin Tehlikeli Karantina” [1] başlığı atarken Le Monde gazetesinin 27 mart 2020 haberinde Fransa İçişleri Bakanı Christophe Castaner, bu karantina döneminde eczanelerde eşleri tarafından şiddet gören kadınlar için bir uyarı sistemi kurulacağını duyururken şiddetin bir hafta içinde jandarma bölgesinde % 32, Paris polis karakolu bölgesinde % 36 arttığı belirtildi. [2]
Fransız hükümeti karantina kararı ardından 16/03/2020 tarihinde birçok konuda öneride bulundu. Özellikle aile içi şiddet mağduru kadınların durumu konusuna dikkat çekti. Şiddet mağduru kadınlar için kulanılan 3919 numaralı telefon hattının virüs yüzünden hizmetinin azalması üzerine Ulusal Kadınlar Dayanışma Federasyonu 18 Mart Çarşamba günü “hattın açık kalmasının olanaklarını araştırmak için” bir konferans görüşmesi düzenledi. Fransa’nın Kadın-Erkek Eşitliğinden Sorumlu Bakanı Marlène Schiappa, koronavirüs yüzünden alınan karantina kararından sonra, özellikle mahkemelerin de kapalı olması ile, aile içi şiddet mağdurlarına hizmetin devamı ve “şiddet uygulayan eşin tahliyesi” gibi konularda önlemler konusunda ısrarla durulmasını istedi. Kadınlara şiddet durumunda, hala aktif olan arretonslesviolences.gouv.fr platformunu kullanmaları veya 17’yi aramaları önerildi.[3] Aynı zamanda, Marlène Schiappa ” ilgili derneklere, döneme uyum sağlamalarına yardımcı olmak için, bir milyon avroluk devlet tarafından finanse edilen özel bir fon” ayrıldığını duyurdu. Ayrıca ” şiddet uygulayan erkeklerden kaçan kadınların sığınmaları için 20.000 gecelik otel” fonu vaat etti . Dışarı çıkma yasağı boyunca şiddet mağdurları alışveriş merkezlerinde “İletişim Noktaları” ndan da yararlanabilecek. [4]
Bordeaux şehrinde ise bir adam sokağa çıkma yasağı günlerinde eşini dövdüğü için üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. Aile içi şiddetin artması üzerine çıkan en ilginç haber de kanımca şu: “Dışarı Çıkamazsınız ama Kaçabilirsiniz ” [5]
Türkiye’ de de Cumhuriyet gazetesinden okuduğum haberde Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Sekreteri Fidan Ataselim, “Son 10 günde ev içinde 10 cinayet yaşandı. …Koronavirüs günlerinde kadınlar için acil önlem planı şart” diyor. Son günlerde gene kadın hakları savunucuları trafından gümdeme getirilen 2011’de İstanbul’da imzalanan kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesini içeren İstanbul Sözleşmesi’nin önemi bir kez daha anlaşılmaktadır.
Fransa’ daki ve Türkiye’deki karantina günleri kadına artan şiddet ataerkil yapının tüm dünyada nasıl da normalleştirildiğini göstermektedir.Tüm dünyayı tehdit eden bu günlerde bile bir şeyleri iyileştirmek yerine şiddeti devam ettiriyorsak eril hegemonya üzerinde daha çok düşünmeliyiz ve düşüneceğiz demektir. Zira görünen o ki bu virüs bile bu eril dünyayı öldürüp temizleyemeyecek. Ancak gene de bu konuda yanılmayı tüm kalbimle istiyorum.
[1] Dangereuse quarantaine pour les victimes de violence conjugale (Aile İçi Şiddet Mağdurları İçin Tehlikeli Karantina), [ Erişim tarihi 24 Mart 2020], URL : https://www.journaldemontreal.com/2020/03/22/dangereuse-quarantaine-pour-les-victimes-de-violence-conjugale-1
[2] Confinement : les violences conjugales en hausse, un dispositif d’alerte mis en place dans les pharmacies , (Dışarı Çıkma Yasağı: Aile İçi Şiddeti Artışı, Eczanelerde Bir Uyarı Sistemi Kurulumu) [ Erişim tarihi 24 Mart 2020], URL : https://www.lemonde.fr/societe/article/2020/03/27/confinement-un-dispositif-d-alerte-dans-les-pharmacies-pour-les-femmes-violentees_6034583_3224.html
[3] Le gouvernement alerte sur la situation des victimes de violences conjugales pendant le confinement. (Hükümet, Dışarı Çıkma Yasağı Sürecinde Aile İçi Şiddet Mağdurluğu Halinde Uyarıda Bulunuyor.) [ Erişim tarihi 16 Mart 2020], URL : https://www.cnews.fr/france/2020-03-16/le-gouvernement-alerte-sur-la-situation-des-victimes-de-violences-conjugales
[4]Coronavirus : Des « points contacts » dans les centres commerciaux pour accueillir les victimes de violences conjugales durant le confinement (Koronavirüs: Dışarı Çıkma Yasağı Boyunca Aile İçi Şiddet Mağdurlarını Ağırlamak İçin Alışveriş Merkezlerinde “İletişim Noktaları”), [ Erişim tarihi 28 Mart 2020], URL https://www.20minutes.fr/societe/2750063-20200328-coronavirus-points-contacts-centres-commerciaux-accueillir-victimes-violences-conjugales-durant-confinement
[5] Augmentation des violences conjugales pendant le confinement : “On n’a pas le droit de sortir mais on peut fuir”, explique une infirmière (Dışarı Çıkma Yasağı Sürecinde Aile İçi Şiddetin Artması: ” Dışarı Çıkamazsınız ama Kaçabilirsiniz “, Diye Açıklıyor Bir Hemşire )[ Erişim tarihi 28 Mart 2020], URL : https://www.francetvinfo.fr/sante/maladie/coronavirus/augmentation-des-violences-conjugales-pendant-le-confinement-on-na-pas-le-droit-de-sortir-mais-on-peut-fuir-explique-une-infirmiere_3888839.html
