Dersim’in Divane Delileri romanından esinlenerek hazırlanan filmin senaryosunu aynı zamanda filmin yönetmenliğini de üstlenen Mustafa Diyar Demirsoy yazdı. Yapımcılığını Dersim’in Divane Delileri kitabının yazarı Nurettin Aslan’ın üstlendiği filmin projesini, Annem Gibi, İşler ve Düşler, Adressiz Sorgular, Horoz Bayram, Musabbar, Kebire gibi filmlere imza atan Mustafa Diyar Demirsoy’la çekimlerine 2021 yaz aylarında başlanacak olan Suya Yazılmış Zaman filmi ve öncesini konuştuk…
Nuray Salman: Mustafa Diyar Demirsoy’u kendi sözlerinizle nasıl anlatırsınız?
Mustafa Diyar Demirsoy: Urfa’nın atları ve narlarıyla meşhur Suruç ovasında kurulu, Suriye sınırına yakın Atlılar köyünde 1976’da doğdum. Susuzluk ve yağışsızlıktan dünyanın en güzel toprakların verimsizleştiği bir döneme denk geldi çocukluğum. İlkokulu bitirdikten sonra ailem Adana’ya yani Çukurova’ya göç etti. Mevsimlik işçi olan bir ailenin beş çocuğundan en büyüğüyüm. Mevsimli işçi olarak Adana’nın toprağına basılmadık bir yer bırakmadım. Her karış toprağında alın terimiz var desem abartı olmaz. Çadırlarda yaşadık ilk yıllarda. Zaten mevsimlik işçiler genelde çadırda yaşardı. Pamuk çapası, pamuk toplama işçiliği, karpuz yükleme işi, çırçır fabrikasında çalıştım Adana ve Çukurova’nın sarı sıcaklarında. Adana Ceyhan’da Ortaokulu ve liseyi bitirdikten sonra Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nü bitirdim. Eğitim fakültesinden de sınıf öğretmenliği formasyonu aldım. Gazetecilik ve televizyonculuk yaptım bir dönem. Bir de bir yıllık öğretmenlik serüvenim var. Orhan Kemallerin, Yaşar Kemallerin ve Yılmaz Güney’in bilendiği bir coğrafyadaki havayı soludum. Sonrasıysa imparatorluklara, medeniyetlere ev sahipliği yapmış, kültürün, sinemanın, edebiyatın, modanın ve birçok renkliliği içinde barındırmış İstanbul Beyoğlu’nda yaşamaya başladım yıllardan beri. Sanatsal serüvenimle kendi meramımı ifade etmeye çalışmaktayım.
Nuray Salman: Sizin çekimleri yeni biten Kebire’ isimli bir belgesel çalışmanız da var. Belgeselin konusundan bahsedebilir misiniz? Bunun dışında çalışmalarınız var mı?
Mustafa Diyar Demirsoy: Kebire, Dersim’in bir köyünde ahırda doğup sonrasında Almanya’nın Bremen Eyaleti’nde parlamenterlik yapmış ve aynı zamanda sinemada oyunculuk yapmış Kebire Yıldız’ın hayat hikayesini anlatıyorum belgeselde. Çekimleri iki yılla yakın süren belgesel Türkiye’de birkaç şehirde, Almanya’da da birçok şehirde çekildi.. Röportajlar 6-7 farklı dilde yapıldı. ‘Kebire’ belgeselinde Arjantinli tiyatro yönetmeni, Suriyeli sinema yönetmeni, İranlı Müzisyenler, Sri Lanka Tamilli Gazeteci, Yemenli diplomat, Alman sokak ressamı, Türkiye’den değerli şairler, Almanya’dan parlamenterler ve bir çok farklı insan var.
Ayrıca üç yıldır çekimleri devam eden ve hâlâ bitmemiş ‘’Öteki Yılmaz Güney” ’isimli belgesel çalışmam var. Zamansızlıktan düzeltmeleri bitiremediğim Esmer Zamanlar isimli bir roman çalışmam var. Esmer Zamanlar’ın senaryo versiyonunu 2007’de yazdım, o da filme aktarılmayı bekliyor. Yapımcılığını, Nurettin Aslan’ın, filmin proje danışmanlığını Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şükrü Aslan, film projesinin koordinatörlüğü de Ali Çiftçi’nin üstlendiği… Senaristliğini yaptığım, yönetmenliğini de üstlendiğim çekimlerine 2021 yaz aylarında başlanacak olan Suya Yazılmış Zaman filmim var.
Nuray Salman: Nurettin Aslan, Dersim’in Delileri kitabında “En açık sözlü insan, deliler ve çocuklardır” sözünün yol göstericiliğinde, Dersim’in tanıdığı ve rivayetlerini dinlediği delilerinin hikâyelerini anlatıyor. Kitap’tan perdeye Dersim’in Delileri ya da Suya Yazılmış Zaman filmin hikâyesinden kısaca söz edebilir misiniz? Ne çıkacak karşımıza?
Mustafa Diyar Demirsoy: ‘’En açık sözlü insan, deliler ve çocuklardır’’ Tanımlaması gerçekten doğrudur. Çünkü delilerin kimlikleri, evleri, mülkiyetleri ve yalanları yoktur. Delilerin hakikati ortaya sergiledikleri davranışlardan ziyade bizim göremediklerimizde ya da bize anlatmadıklarında saklıdır. ‘’Suya Yazılmış Zaman’’ filmi, geleneksel ve modern kültürde ‘delilik’ kategorisinin, Dersim gibi özgün bir toplumsal coğrafyada var olma biçimini, sinema sanatı içinde üretmeye odaklanmaktadır. Dünyanın neredeyse her yerinde aynı şekilde kodlanmış ‘deliliğin’, Dersim’in kadim kültürü ve inanç geleneği içinde anlam bulan ayrıksı yeri filmin temel hareket noktasıdır. Bir aşk hikâyesi etrafında olup bitenler anlatılacaktır. Teması delilik ve diasporada yaşamak olan filmde kadim geleneklerin içindeki bozulmamış öze dönüş. Amaç, sinemanın hali, dili, tekniği, yöntemi ve bakışıyla bu sosyal olguyu izleyiciyle buluşturmaktır. Biz bu filmle tırnak içinde deli ve divaneleri anlatmaya çalışırken aynı zamanda kendimizde yeniden onları anlamaya çalışacağız.
Nuray Salman: Filmin çekim yerleri, oyuncu kadrosu ve hedefleriniz nelerdir?
Mustafa Diyar Demirsoy: Almanya’da Berlin ve Stuttgart’ta; Türkiye’de ise İstanbul ve Dersim’de çekimleri yapılacak Suya Yazılmış Zaman sinema filminde, aralarında sürpriz isimlerin de bulunduğu geniş bir oyuncu kadrosu yer alacaktır. Türkiye ve Avrupa başta olmak üzere başka ülkelerde de gösterilmesi planlanan film, özgün toplumsal ve kültürel bağlamı, güçlü senaryosu, çekim coğrafyaları, oyuncu nitelikleriyle titiz bir çalışmanın ürünü olarak çok geniş sosyal kesimlerin ilgi ve dikkatlerini çekecektir. Film proje ekibi olarak bunun işaretlerini daha şimdiden görebilmekteyiz.
