Ahmet Can Buğday’ın, polisiye türünde ilk romanı “Gizli Miras” geçtiğimiz günlerde Tara Kitap etiketiyle okurla buluştu. “Elinizdeki roman, kurguyla gerçeğin köprüsünde, maceranın ve gerilimin gölgesinde, sevda sözlerinin derlendiği bir anlatı. Ahmet Can Buğday, yakın dönem Türkiye panoramasını işaretliyor kalemiyle. Alper ve Özlem’in kişisel tarihleri üzerinden gizemli dünyanın zor ve bir o kadar da şaşırtıcı taraflarını buluşturuyor okurla, tıpkı insan denen meçhulün imkânsız yanları gibi,” deniyor kitabın arka kapak yazısında.
Zamanında üniversite arkadaşı olan Alper ve Özlem yıllar sonra İstanbul’da yeniden karşılaşır. Alper, 1970 yılı sonbaharında doğmuştur, güzel bir bebektir. Okul çağlarında sanat ve sporla ilgilenir. On yedi yaşına geldiğinde annesini kalp krizinden kaybeder. Babası üzüntüden kanser olur. Lise sona denk gelen yıllarda Alper-Özlem aşkı başlar. İkisi de üniversite sınavına hazırlanır, Özlem kazanır ancak Alper kazanamaz. Alper çok üzgündür, Bebek’ten Etiler’e çıkan yokuşların birinde ne yapacağını bilemez bir halde beklerken tanımadığı birileri tarafından arabaya alınır, iğneyle uyutulur ve kaçırılır. Babası Özlem’i arar, hastaneleri gezer, sonunda karakola gider. Gazetelere ilan verir, afiş bastırır. Kayboluşun yirmi sekizinci gününün sonunda baygınlık geçirir ve hastaneye kaldırılır, bir süre sonra kanserden vefat eder.
1989 yılının ilk günü, Alper uyanır, tıraş olur, giyinir. “Kim olduğunu öğrenmesine çok az kalmıştı. Artık hazırdı. Adı neydi? Ailesi var mıydı? Hangi ülkede, hangi şehirdeydi? Niçin burada tutuluyordu? Çektiği acıların nedeni neydi? Dışarıya çıkmasına, birileriyle görüşmesine neden izin verilmiyordu? Bütün bu olumsuzluklara karşılık kendisine iyi davranılmasının nedenini anlayamıyordu.” Adı Ömer’dir artık. Hayatı onu kaçıran kişiler tarafından anne babasından doğduğu yere, büyüdüğü kurumdan okuduğu okullara kadar sil baştan yeniden kurgulanır. Belki de sicillerde kayıtlı başka birinin yerine geçer. Alper, bu durumu kabullenir. Gerçeği değil kendisine öğretilenleri hatırlar. Bir sohbet sırasında yere düşen fincanı inanılmaz bir serilikle havada yakalar. Sürekli izlenmektedir ve farkındadır bu durumun. Devletin temel niteliklerini ve çeşitli türleri-sanat, müzik, siyaset- tarihsel bağlamda anlatan kitapları sayı sırasıyla okur. Sonuçta Ömer programlanmış bir karakterdir. İhtiyacı olan şeyler bir tür robot gibi zihnine yüklenir, ihtiyacı olmayanlar silinir. O bir denektir aslında ve bir karar vermesi gerekir: “Bundan sonrası sana kalmış. Neler bildiğini ya da neler yapman gerektiğini öğrenmek istiyor musun? Ülkene, vatanına, büyük Türk milletine sorgusuz hizmete var mısın? Yoksa yirmi yaşında, hiçbir mesleği ve dünyada hiçbir tanıdığı olmayan biri olarak hayata sıfırdan mı başlamak istiyorsun? Seçim senin…”
Gizli Miras’ta olay örgüsü, ritim, merak öğeleri yerli yerinde. Suçun merkezi kent olarak İstanbul’un yarattığı gerçeklik etkisi sarsıcı. Roman, kurmaca metinlerin temel öğelerini özgün bir hikâye üzerinden yeniden üretmesi ve görselliğin güçlü varlığıyla ileride filme uyarlanabileceğini hissi de uyandırıyor. Betimlemeler sınırlı, geriye dönüşler karakterleri geliştirmeye yönelik, anlatıcı konumu tanrısal. Anlatıcının her şeyi bilmesi ve kontrol altında tutmasıyla, romanın merkez karakterinin sürekli kontrol altında olması ve kontrolünü kaybetmesine asla izin verilmemesi birbiriyle yakından ilişkili, anlatıcı ve merkez karakter uyumu söz konusu burada.
Gerilimli biçimde ilerleyen sürükleyici kurgusu, günceli ele alış biçimi, özgün kişi kadrosu, yalın anlatımı, gerçekçi diyalogları, yerli yerinde betimlemeleri ve ele aldığı temel sorunlarla devlet görevlileri ellerindeki gücü sistem için mi kullanacak yoksa adalet için mi sorusuna alt metinde yanıt arayan popüler olmaya aday bir ilk roman var elimizde. “Sayfaları çevirdikçe devletin kodlarına işlenen idealleri göreceksiniz. Çelişki, güvenilmez, yanıltıcı fakat doğru zaman parçalarından yapılış evin içinde, yani Türkiye’nin koridorlarında gezineceksiniz. Evet ‘geçmişte kim olduğunu bilmek istiyorsan şu an kim olduğuna, kim olacağını bilmek istiyorsan, ne yapıldığına bak,’ diye söyleniş kadim ve bilge söz. Sadece dededen değil, atalardan kalma bir tereke Gizli Miras, herkesin payı olan ama hiç kimsenin hakkı olmayan.”
