Seydali Önal yazdı: Son Uçsuz'daki Haikular

Haiku, Japon şiir türü; en önemli özelliği kısa olması.

Yazar: Seydali Önal

Kategori: İnceleme, Kitaplar Tahmini okuma süresi: 1 dk, 27 sn

Haiku, Japon şiir türü; en önemli özelliği kısa olması. Şiir üç dizeden ve on yedi heceden oluşmakta. Anlam bakımından imgelere dayanan kapalı bir yapısı var.

Son dönem edebiyatının en önemli özelliklerinden birisi de anlamı okuyucuya tamamlatması. Özellikle küçürek öykü ve haiku gibi kısa türlerde bunun yerinde bir anlayış olduğunu düşünüyorum. Edebi eser yazarının, şairinin olduğu kadar okuyucunun da değil midir? Okuyucu eserde anlatılanları, kendi dünyasında biçimlendirme ve anlamlandırmaya sahip olması gerekiyor. Haiku, okuyucusu ile birlikte bir anlam kazanan bir şiir türü; başka bir adlandırma ile “göz kırpmanın şiiri.”¹

Haiku şiir türü edebiyatımızın biçim ve içerik yönünden büyük değişime uğradığı Garipçiler döneminde izlerini göstermeye başlamıştır. Bu türün edebiyatımızdaki en iyi örneği çoğumuzun ezbere bildiği, Bursa’dan Gemlik’e giderken aniden bize merhaba diyen Gemlik Körfezi üzerine yazılan Orhan Veli’nin şiiridir.

“Gemlik’e doğru

Denizi göreceksin

Sakın şaşırma!”

Orhan Veli, Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat ve yakın zamanda kaybettiğimiz Oruç Aruoba gibi şairlerimiz bu türden esinlenerek şiirler yazmıştır. Doksanlı yıllardan sonra çok sayıda genç şairimizde bu türün etkileri görülmektedir.

Haiku türünün örneklerini genç şairlerimizden Murat Yazıcı’nın , “Son Uçsuz”²isimli şiir kitabında da görmekteyiz. Şair kitabın bir bölümünü haikulara ayırmış. Elli iki haikudan oluşan şiirlerde şair, öykü ve şiirlerinde olduğu gibi imgeli bir antlımı yeğlemiş. Üç dize, on yedi hece ile bize bazen bir hikâyeyi bazen de destansı bir konuyu, üzerine tekrar tekrar düşünmemizi sağlayarak, anlatmakta.

elindeki ip-

tüm yükü bir ilmek

çeldiğin ömrümün (s.120)

son güz de geldi

serçe ıssız tepede

göçer tipiye (s.121)

-Erdal Eren’e-

darağacında

kendi boyundan uzun

çocuk geçmişi (s.123)

yerinde ağır

taş-gölgesinde devrik