SİN EDEBİYAT DERGİSİ’NİN TALÂT SAİT HALMAN ÇEVİRİ ÖZEL SAYISI YAYIMLANDI!
Türk Edebiyatı’nda özgün içerik ve özgür edebiyat çizgisinde ilerleyen Sin Edebiyat’ın 28. sayısı (Temmuz-Ağustos 2021) Talât Sait Halman Çeviri Özel Sayısı olarak yayımlandı. Sin Edebiyat bu sayısında ülkemizin ilk kültür bakanı, yazar, şair, çevirmen Talât Sait Halman’ı ve çeviri çalışmalarını ele aldı. Derginin bu sayısında: Usta çevirmenler Mazlum Beyhan (Söy. Batıgün Sarıkaya ve Yunus Bekir Yurdakul) ve İlknur Özdemir (Söy. Yaşar Ercan) ile söyleşi yapılırken İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın düzenlediği Talât Sait Halman Çeviri Ödülü’nü kazanan çevirmenlerle soruşturma dosyası oluşturuldu. Amerikalı Şair Alessandra Lynch, çevirmen ve şair Hatice Solak’ın sorularını yanıtlarken Ayşe Yazar, çevirmen ve şair Gonca Özmen ile çocuk edebiyatı çevirileri hakkında söyleşti.
Usta isimler Ataol Behramoğlu, Eray Canberk, Gültekin Emre edebiyatta çeviri hakkında yazılar kaleme alırken Yaşar Ercan ve Sevin Okyay, Talât S. Halman’ı konu aldıkları yazılarıyla bu sayıda yer aldılar. Veysel Karani Tur, Neslihan Şentürk, İbrahim Ercan, Halman’ın şiir çevirilerini incelediler. Mert Moralı, işitme engelliler için alt yazı konulu; Bensu Karabüber ise çevirmenlik mesleğine öğrenci gözüyle baktığı yazısıyla katkı verdi. Gönül Ocak, Murat Kaçer ve Batıgün Sarıkaya sayıya yazıyla katkı veren isimler arasında yer aldılar.
Dergide yer alan diğer isimler şöyle:
Öykü: Murat Gil, Melis Tekin Akçin, Katherine Mansfield (çev. Ece Çitelbeg).
Şiir: Robert Desnos (çev. Eray Canberk), Jeremy Halvard Prynne (çev. Muharrem Yeni), William Matthews (çev. Hatice Solak), Dylan Thomas (çev. Harika Karavin Yüce), Çınar Ekiz, Batuhan Çağlayan, Ömer Taha Onat.
Sunuş Yazısı:
“Her ıssız ağaçta biz bir orman buluruz,
Buğday kurumuş mu, onda harman buluruz.
Yol yorgunu, gök yılgınıdır başkaları;
Biz yolda umut, ufukta derman buluruz.”
Ümit Harmanı, Talât S. Halman
Edebiyat; toplumların dil, kültür, yaşantı ve sosyal yapıları hakkında bilgi sahibi olmamıza önayak olan yazılı ve sözlü bir sanat dalıdır. Üretilen her yazınsal metin, inşa edilen kültürel tarih yoluna çıkılan bir basamak, döşenen bir taş gibidir. İnşa sürecinde kullanılan malzeme ve işçilik ne kadar çeşitli olursa yol o kadar uzun ve geniş olur. Bu yüzden toplumlar salt kendi yazınsal metinleriyle yetinmeyerek diğer toplumların da edebiyat birikimlerini okumak ve öğrenmek istemişlerdir. Böylece yol çatallanmış, yeni yolların gedikleri açılmıştır. Dünya edebiyatı adına paylaşılan yazınsal metinlerin her biri yola çıktığı farklı toplumlarda yeni dille anlamını bulmuş, artık evrensel bir metin hâline gelmiştir. Bu durumu cumhuriyetimizin eski Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel şöyle tarif eder: “Bir milletin, diğer milletler edebiyatını kendi dilinde, daha doğrusu kendi idrakinde tekrar etmesi; zekâ ve anlama kudretini o eserler nispetinde artırması, canlandırması ve yeniden yaratmasıdır. İşte tercüme faaliyetini, biz, bu bakımdan ehemmiyetli ve medeniyet davamız için müessir bellemekteyiz.”
Edebiyatta çevirinin yalnızca okuru açısından değil toplumun bütünü açısından önemi bu sözlerle vurgulanmış; dahası çeviri esere bir misyon yüklenmiştir. Hasan Âli Yücel çeviri eserlerle ilgili sözlerine şöyle devam eder: “… Hangi milletin kütüphanesi bu yönden zenginse o millet, medeniyet aleminde daha yüksek bir idrak seviyesinde demektir. Bu itibarla tercüme hareketini sistemli ve dikkatli bir surette idare etmek, Türk irfanının en önemli bir cephesini kuvvetlendirmek, onun genişlemesine, ilerlemesine hizmet etmektir.”
Dünya edebiyatına armağan edilmiş bir yapıt; yeniden yaratım, yerlileştirme, tercüme ya da çeviri olarak adlandırılan bir süreçten geçerek farklı dil, inanç ve yaşantıya sahip insanların okuma eylemlerinde ortak bir anlama ulaşır. Ustalık ve yoğun emek gerektiren bu süreçte yapıtı yeni dilde anlamlı kılmaya çalışan çevirmen hem yapıtın yazıldığı dile hem de kendi diline hâkim olmalı hem de bu dillerin coğrafyalarından kaynaklanabilecek her türlü farklılığı, özgünlüğü ve anlamı bozmadan aktarabilecek yetkinliğe sahip olmalıdır. Bu sayımızı oluştururken ilham aldığımız Talât Sait Halman gibi çeviriye bir ömür vermiş usta isimlerin deneyimlerinden yararlandık. Birbirinden kıymetli isimlerin kaleme aldığı yazılar, söyleşiler ve soruşturma dosyalarıyla çeviriye farklı bir okur yorumu katmayı hedefledik. Bu sayımızı okuyanlar için gerek çeviri hakkında merak edilenlerden gerek çeviri metnin katettiği dolambaçlı yollardan küçük notlarla genel bir çeviri bilgilendirmesi çerçevesinde dosyayı tamamladık.
Dosyayı oluştururken bilgisine başvurduğumuz, bizi içtenlikle karşılayan ve desteklerini esirgemeyen İKSV Talât Sait Halman Çeviri Ödülü Koordinatörü Sayın Nilay Kartal’a ve yazar, editör dostumuz Sayın Y. Bekir Yurdakul’a çok teşekkür ederiz.
